Agresywny pies, czy rasa psów – to „łatka”, jaką ludzie przykleili psom określonych ras. Jednak nie zawsze psy danej rasy muszą być agresywne. Wpływ na agresję psów mają czynniki demograficzne, środowiskowe i behawioralne. Jak już pisaliśmy wielokrotnie, bardzo duże znaczenie w zachowaniu psa w dorosłym życiu ma socjalizacja w pierwszych tygodniach życia.

W tym artykule skupimy się na innych czynnikach kształtujących zachowania agresywne u psów. Oczywiście zrobimy to na podstawie badań naukowych.

Agresywny pies

Wyróżnić można dwie główne grupy agresji. Pierwsza, to agresja skierowana w stosunku do ludzi. Drugi rodzaj, to agresja skierowana do innych gatunków zwierząt, w tym głównie do innych psów. Problem agresji jest ważny, ponieważ jest ona często przyczyną porzucania psów lub ich eutanazji. Zdarza się nawet, że dochodzi do tragedii, gdzie skrajnym przypadkiem jest śmiertelne pogryzienie, najczęściej małych dzieci. Pies może być agresywny z kilku powodów. M.in. takie zachowanie może wynikać z bólu np. jako skutek dysplazji stawu biodrowego lub innego schorzenia.

W Iranie 26% psów wykazywało agresję do obcych. Natomiast w Anglii 3% psów wykazywało agresję do członków rodziny, a 5-7% w stosunku do obcych ludzi. Zaś Finlandii było to wg poprzednich badań odpowiednio 16% i 45%. W najnowszych badaniach, w których poniżej uzyskano znacznie mniejsze wartości 6,4% i 6%. Różnica polega na kwalifikacji zachowań agresywnych. W starszych badaniach uznawano psa za agresywnego jeśli chociaż raz warczał i próbował ugryźć właściciela. Z kolei w nowym badaniu agresywny pies to ten, który takie zachowania przejawiał często.

Badanie z Finlandii

Jedno z najnowszych badań z Finlandii przeprowadzono drogą ankietową. Odpowiedzi uzyskano od blisko 14 000 właścicieli psów. Oczywiście, jak zwykle w tego typu badaniach, usunięto dane niepewne, wykorzystano ankiety od 9270 właścicieli, a z tego 1791 psów miało częste zachowania agresywne wobec ludzi. Metoda ankietowa właścicieli wydaje się lepsza od krótkiej oceny behawioralnej, gdyż w krótkim teście agresja może się nie pojawić. Natomiast w prawdziwym życiu psa z właścicielem pojawiała się. Okres obserwacji trwa kilka/kilkanaście lat, a nie kilka godzin. W badaniu szukano powiązania znanych czynników (środowisko życia psa, wielkość rodziny, inne psy w rodzinie, nawyki właścicieli, czas spędzany przez psa w osamotnieniu, wielkość psa, płeć itd.) z agresywnymi zachowaniami.

Agresywny pies – dlaczego?

Podczas analizy danych z powyższego badania udało się wyróżnić kilka czynników. Okazuje się, że większe prawdopodobieństwo agresji, było wśród psów, u których występowały takie czynniki jak:

• starszy wiek psa,
• płeć – samiec,
• lękliwość,
• mały rozmiar ciała,
• pierwszy pies właściciela,
• rasa psa,
• cel w jakim psy były hodowane – linie hodowlane.

Co ciekawe, zaobserwowano dużą różnicę między zachowaniem agresywnym psów małych (bardziej agresywnych) oraz dużych (mniej agresywnych). Jednak nie zaobserwowano większych różnic między psami średnimi i dużymi (obie grupy były mniej agresywne). Psy większe i cięższe miały skłonność do ulegania innym psom, przez co ryzyko agresji jest znacznie mniejsze w stosunku do psów. Z drugiej strony, takie większe psy mają podwyższoną agresję do obcych ludzi. Mniejsze psy natomiast wykazywały znacznie więcej problemów behawioralnych. Może to wynikać prawdopodobnie z tego, że małe psy są traktowane znacznie bardziej pobłażliwie przez właścicieli. Małe psy są również rzadziej szkolone i trenowane.

Jakie psy są bardziej agresywne?

W omawianym badaniu, psy bardzo bojaźliwe pięciokrotnie częściej wykazywały zachowania agresywne od psów stabilnych psychicznie. Lęk i duża wrażliwość na dźwięki miały najsilniejszy wpływ na agresję psa. Stwierdzono także, że płeć ma duże znaczenie. Samce były częściej agresywne od suk i częściej ulegały pogryzieniu przez inne psy. Ponadto stwierdzono, że starsze psy są częściej agresywne. Przypuszcza się, że jest to spowodowane problemami zdrowotnymi – bólem, zaćmą/pogorszeniem jakości widzenia oraz problemami ze słuchem. Pies może nie być w stanie dobrze oceniać potencjalnego niebezpieczeństwa i niejako z automatu przybiera postawę ofensywną. Psy żyjące w domach z innymi psami rzadziej przedstawiały zachowania agresywne. Sugeruje się, że wynika to z konkurowania psów o względy właściciela. Psy mieszkające w miastach rzadziej były agresywne w porównaniu do psów żyjących na wsi. Nie udowodniono wpływu kastracji na agresję.

Rasa psa, a agresja

Agresywny pies to zarówno pies rasowy, jak i mieszany. Co więcej, prawdopodobieństwo agresji silnie wiąże się z rasą psa (lub ich mieszanką). Rasą, która miała największe ryzyko zachowań agresywnych w badaniu był Owczarek szkocki długowłosy (psy te miały duże problemy ze strachem), pudel miniaturowy, sznaucer miniaturowy oraz owczarek niemiecki. W badaniu Lagotto Romagnolo wykazywał sporą agresję wobec członków rodziny.

Rasami psów, które wykazywały najmniej zachowań agresywnych były: Labrador Retriever, Golden Retriever i Lapinporokoira (rasa hodowana w Finlandii w celu zaganiania reniferów). 

Co zaskakujące, jack russell terrier znalazł się na szóstym miejscu od końca (23 rasy w zestawieniu). Okazał się więc w tym badaniu psem o bardzo małym ryzyku zachowań agresywnych. Mało tego! Wynik który uzyskał jest tylko nieznacznie wyższy od Golden Retrievera!

Stwierdzono również, że psy żyjące w domu gdzie nie ma innych psów częściej przejawiają zachowania agresywne. Również psy właścicieli, którzy mieli pierwszego psa w życiu, znacznie częściej były agresywne.

Agresywny pies, a genetyka. Czy agresja się dziedziczy?

Naukowcy przyjrzeli się psom, u których stwierdzono zachowania behawioralne, przede wszystkim agresję. Wśród psów rasowych i nie rasowych, o różnym genotypie i wyglądzie udało się określić aż 8 genów, które wiążą się z takimi problemami. Z badania wynika, że posiłkując się tymi genami możemy określić, czy pies będzie bardziej, czy też mniej podatny na zachowania agresywne, lękliwe, czy zaburzenia behawioralne. Ponownie, naukowcy wskazali, że większe psy były zdecydowanie łatwiejsze do pracy behawioralnej, a niektóre z zachowań było łatwiej wśród nich wyeliminować. Z kolei mniejsze psy zdecydowanie trudniej poddawały się pracy z behawiorystą i trudniej im było przełamać swój lęk, czy niepokój. Jednocześnie, to właśnie lękliwość związana z poszczególnymi genami wskazuje się jako to, co łączyło psy małe z agresywnością.

Różne zachowania psów, a styl życia

Na podkreślenie zasługuje również fakt, że pewne zachowania wśród psów łączą się z ich sposobem życia. W domu, gdzie są małe dzieci psy częściej przejawiają zachowania lękowe. Może mieć na to wpływ nieprzewidywalność zachowań dzieci i trudny do odczytania przez psa język ciała. Dzieci znacznie częściej wchodzą w interakcje ze zwierzęciem, niespodziewanie wybudzają ze snu, czy też „bawią się z psem” w inny sposób, niż pies mógłby zaakceptować. W wywiadzie zauważono, że zwierzęta mieszkające z domach, gdzie jest ktoś przewlekle chory lub gdzie zamieszkują inne zwierzęta mają większą tendencję do koprofagii. Psy pracujące często mają problemy z nadmiarem energii, której nie potrafią rozładować w inny sposób, niż właśnie pracując. Wykazały także problem z lękiem separacyjnym. Zwierzęta, które musza na co dzień rywalizować z innymi o uwagę przewodnika częściej przejawiają agresję wobec znanych sobie psów, ale mniejszą wobec ludzi i obcych psów.

Agresja zwierzęcia, a jego rasowość

W badaniu naukowcy przejrzeli się genom psów typu Pit Bull. Jak wiemy, przez wiele osób te psy uznawane są, jako groźne. Jednakże, naukowcy nie stwierdzili tego analizując genotyp psów tej rasy (a także psów w typie Pit Bulli). Podczas analizy nie stwierdzono różnicy pomiędzy genami psów tej rasy, a innych psów. Nie były one również bardziej agresywne od pozostałych. Jedyne, co naukowcy zauważyli to tendencję do silnego ciągnięcia na smyczy. Co więcej, naukowcy podkreślili, że psy rasy Pit Bull oraz w typie wielokrotnie miały w wynikach zmniejszone ryzyko agresji wobec właściciela, ale wysokie ryzyko strachu wobec obcych psów. Na tej podstawie wywnioskowano, że najczęściej przypadki agresji wobec człowieka powinno się wiązać ze strachem psa, a nie typową jego agresywnością.

Mapowanie międzyrasowe

Śmiało możemy stwierdzić, że ponownie genetyka daje nam wiele ciekawych tematów. Przytoczone badania pokazują, że niektóre z poznanych markerów genowych pozwalają przewidywać diagnozy behawioralne. Z niecierpliwością czekamy także na badania, które pokażą zależność w dziedziczeniu tych cech. Co bardzo istotne, po raz kolejny badania pokazały, że największy wpływ na zachowania psów ma sam przewodnik. To, w jakich warunkach żyje nasze zwierzę, w jaki sposób jest wychowywane, szkolone i traktowane przez człowieka. Ogromny wpływ na zachowanie psa ma socjalizacja od wczesnych dni życia, aż do kilkunastu tygodni. Nawet, kiedy pies w genach ma „zapisaną” pewną skłonność do lękliwości czy agresji, to w ogromnej mierze od człowieka zależy, jaki rzeczywiście będzie nasz pupil. Wielu zachowań możemy psa wyuczyć. Zarówno tych dobrych, jak i tych złych.

 

Bibliografia:

• Aggressive behaviour is affected by demographic, environmental and behavioural factors in purebred dogs Salla Mikkola and others, 03 May 2021
• Breed differences in canine aggression Author links open overlay panel Deborah L.DuffyaYuyingHsubJames A.Serpell December 2008
• Nilson, F., Damsager, J., Lauritsen, J. & Bonander, C. The effect of breed-specific dog legislation on hospital treated dog bites in Odense, Denmark—A time series intervention study. PLoS ONE (2018)
• Mills, D. S. et al. Pain and problem behavior in cats and dogs. Animals (2020)
• Caffrey, N. et al. Insights about the epidemiology of dog bites in a Canadian City using a dog aggression scale and administrative data. Animals (2019)
• Camps, T., Amat, M., Mariotti, V. M., Le Brech, S. & Manteca, X. Pain-related aggression in dogs: 12 clinical cases. J. Vet. Behav.  (2012)
• Genetic testing of dogs predicts problem behaviors in clinical and nonclinical samples, Isain Zapata, August 14, 2020.