Wciąż pojawia się pytanie, jaka karma dla psa będzie najlepsza? Niestety, nie da się odpowiedzieć jednoznacznie, ponieważ o jakości karmy decyduje bardzo dużo czynników.

Przeważnie na forach internetowych, czy w grupach portali społecznościowych na pytanie „jaka karma dla psa” padają odpowiedzi, które chwalą danego producenta. Często jest w tym sens, ponieważ jeśli ktoś od dłuższego czasu używa karmy danego producenta, a karma ta służy jego zwierzętom, to dlaczego miał by jej nie polecać?

Problem pojawia się wtedy, gdy skutek stosowania złej karmy jest nie widoczny gołym okiem i rozciągnięty w czasie (uszkodzenie narządów wewnętrznych, nadmierne tycie psa, często widoczne dopiero po kilku miesiącach stosowania nowej diety), skład karmy zmienił się, a producent o tym nie poinformował lub karma przeznaczona do sprzedaży w innym kraju ma inny skład niż ta w naszym kraju. Również kierowanie się jedynie nazwą producenta nie do końca jest prawidłowe, gdyż często producent ma w ofercie lepsze i gorsze karmy, nie jest obojętne, jaką karmę kupimy.

Karma sucha czy karma mokra, która lepsza?

Z jednej strony producenci karm muszą zagwarantować bezpieczeństwo psom i nie dopuścić do obrotu np. karm, które nie spełniają wymogów dotyczących zawartości bakterii. Z drugiej strony karma ma zawierać wszystkie potrzebne składniki odżywcze i mikroelementy (te są najlepsze, gdy nie są drastycznie przetworzone np. poprzez długi proces gotowania). Producent powinien dbać o równowagę w procesie technologicznym. Karmy suche i karmy mokre wytwarza się w zupełnie inny sposób. Dlatego też nie jest obojętne, jaką karmę wybierzemy. Nie należy także łączyć podawania karmy suchej z karmą mokrą. Powinniśmy podjąć jedną, konkretną decyzję i jej się trzymać.

Karma sucha

Główną różnicą jest użycie bardziej destrukcyjnych procesów technologicznych w produkcji karm suchych. Okazuje się, że wysoka temperatura i ciśnienie działają niekorzystnie na surowce użyte do produkcji karmy suchej, łącznie z powstawaniem szkodliwych, rakotwórczych substancji. Wówczas białko staje się mniej przyswajalne, a zwiększa się przyswajalność węglowodanów. Aby przeciwdziałać tym zależnościom, producenci karm suchych dodają sztucznie błonnik pokarmowy. Dlatego też karma sucha nie powinna być podawana psom ze wskazaniami do diety lekkostrawnej. Ponadto, psom jedzącym karmę suchą powinno się podawać świeże owoce i warzywa jako urozmaicenie diety. Pomogą one także zrównoważyć przyswajane wraz z karmą niekorzystne substancje chemiczne, które łatwiej będą usuwane i rozkładane w organizmie. 

Produkcja karmy suchej

Przy produkcji karm suchych wykorzystuje się przeciwutleniacze. Z tego powodu zawsze należy wybierać karmę z naturalnymi przeciwutleniaczami (tokoferole) i unikać karm ze szkodliwym BHA. Dobry producent podkreśla ten fakt na opakowaniu, ale warto też przyjrzeć się, jaki skład ma dana karma.

Niektóre karmy dobrych producentów wytwarzane są inną technologią. Są to karmy tłoczone na zimno lub w niższej temperaturze niż karmy wytwarzane tradycyjnie. Charakteryzują się lepszą przyswajalnością i znacznie mniejszą utratą wartości odżywczych. Dodatkowo, co warto podkreślić, podczas ich produkcji nie wydzielają się substancje rakotwórcze. Z tego powodu warto szukać karm tłoczonych. Choć czasami zdarza się, że tylko część produktów jest tłoczona, to i tak znacznie lepiej, niż w przypadku karm produkowanych w wysokich temperaturach, bądź w wysokim ciśnieniu.

Na co zwrócić uwagę

Również w przypadku produkcji karm dla zwierząt, producenci zobowiązani są do umieszczania składników w kolejności ich użycia. Szukamy więc w składzie nazwy 'mięso’, co jest dość oczywiste. Jednakże, uważajmy na sprytne sztuczki producentów! Jedną z nich jest używanie np. nazwy 'mięso świeże’ co może oznaczać, że zawartość mięsa została podana dla mięsa użytego w procesie przed obróbką. Dla nieświadomych podpowiem, że zawartość wody w filetach kurczaka w popularnych marketach to ok 50%. Zapraszam do obejrzenia filmu. Przykładowe '40% świeżego kurczaka’ w jednej karmie, może równać się '15% suszonego kurczaka’ w innej karmie. To jest dokładnie to samo, tylko inaczej zapisane. Dodatkowo, należy zwracać uwagę na 'inne produkty pochodzenia zwierzęcego’. W tym może być dosłownie wszystko (pióra, dzioby, łapy itd.). Przeważnie mają znikomą wartość odżywczą, stanowiąc jedynie sposób na dodatkowe zwiększenie objętości i masy karmy. Są odpadem, który przetwarzany jest w procesie produkcji karmy dla zwierząt. Takich karm unikajmy.

Karma mokra

Przede wszystkim, wyprodukowanie karmy mokrej nie wymaga użycia tak destrukcyjnych procesów technologicznych, jak bardzo wysokie temperatura i ciśnienia. Po drugie, mokra karma jest smaczniejsza dla psa, gdyż nie traci wartości odżywczych i smakowych. Po trzecie, w karmach mokrych używa się zdecydowanie mniej konserwantów. Wynika to z faktu, że nie ma konieczności zabezpieczać produktu szczelnie zamkniętego w puszce. Z drugiej jednak strony, po otwarciu nie wolno długo przechowywać takiej karmy.

Jak sprawdzić karmę mokrą?

Jakość takiej karmy możemy dość łatwo sprawdzić. Przede wszystkim, nie powinno być w niej zbyt dużo składników. Ponadto, na pierwszym miejscu w składzie powinno być słowo „mięso”. Jeśli wybierzemy karmę z całymi kawałkami mięsa, to sami będziemy mogli sprawdzić jakiej jakości jest to mięso.

Choć producenci muszą umieszczać składniki w kolejności, w jakiej ilości zostały użyte, to należy zwracać uwagę na wilgotność karmy mokrej (zawartość wody). Może bowiem okazać się, że kupujemy karmę składającą się w 90% z wody! Najczęstsza zawartość wody w karmach mokrych to 76-85%, więc zdecydowanie za dużo. Kupując posiłek dla siebie np. gołąbki ze słoika, raczej nie wybrałbym tych, w których 80% słoika to byłaby zwykła woda. W przykładowej puszce karmy mokrej, (którą mam akurat przed sobą) jako zagęszczacz została użyta guma kasja. Guma ta ma spowodować…hmm… wrażenie, że to jednak jest mięso w puszcze, a nie… woda. Wrażenie potęguje również przerobienie karmy na tzw. pasztet.

Jaka karma dla psa? Ważne składniki

W żywieniu zawsze najistotniejsze jest, aby dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników. Tak jest również w przypadku psów. Jeśli chcemy zadbać o zdrowie naszego pupila, musimy zapewnić jego organizmowi wszystkie składniki, jakie są jemu niezbędne do zachowania zdrowia. Do tych najważniejszych w karmie dla psów zaliczyć należy: białko, tłuszcze oraz witaminy i minerały.

Białko

Dobra karma dla psa powinna przede wszystkim zawierać łatwo przyswajalne białko zwierzęce. Psy to zwierzęta mięsożerne, które powinny żywić się upolowaną zwierzyną. W warunkach udomowienia wymagają podawania niezbędnych składników wraz z karmą. Dobrze przyswajalne białko występuje m.in.: we krwi, wątrobie i w mięsie. Warto tutaj zaznaczyć, że na drugim miejscu jadłospisu naszych zwierząt powinny znaleźć się niepełnowartościowe białka roślinne. Znajdują się np. w ryżu pełnoziarnistym, pszenicy, owsie, jęczmieniu, czy kukurydzy. W karmach często produkty roślinne poddawane są wstępnej obróbce, ekspandowane, czy dodawane są do nich enzymy trawienne. Dzięki temu psy są w stanie strawić te produkty.

Białka roślinne, a alergie

Dużym problemem są reakcje alergiczne na niektóre rodzaje zbóż. Może to wynikać ze sposobu obróbki bądź zastosowanych związków chemicznych. W przypadku naszych psów, tak hodowlanych jak i kundelków, nie powoduje uczulenia jedynie ryż pełnoziarnisty. Pozostałych zbóż unikamy. Co ciekawe, najgorzej trawione były kukurydza i owies. Oczywiście, w przypadku innych psów, być może zboża te będą lepiej przyswajalne.

Pamiętajmy także, że producenci chętnie dodają zboża do karm, bo są tanie. Do karmy gorszej jakości często dodają więcej zbóż niż mięsa, a karmy w których mięsa jest 0-6%, w ogóle nie powinny być podawane psom. Są to karmy, które nie spełniają jakichkolwiek wymagań żywieniowych tych zwierząt. Na dłuższą metę mogą przyczynić się do problemów ze zdrowiem psów.

Ilość białka w diecie psa

Ile białka powinien spożywać pies? To zależy od jego wieku, kondycji, rasy oraz stanu zdrowia. W przypadku psów młodych, na etapie rozwoju, dieta musi być bogatsza w białko. Zaś w przypadku psa dorosłego białko należy ograniczyć do normalnych wartości. Dlatego też karmy podzielone są na różne rodzaje: junior, senior, adult, sensitive itd. Dla szczeniaków ras olbrzymich zawartość białka powinna wynosić minimum 22%. Z kolei dla szczeniaków pozostałych ras w granicach 28-30%. Przynajmniej połowa tego białka powinna pochodzić z białek pełnowartościowych – białek zwierzęcych dobrej jakości.

Prawidłowa zawartość białka w karmie:

• szczeniaki ras małych 22-32%
• szczeniaki ras dużych 20-32%
• suczki karmiące do 4 szczeniaków 22-32%
• suczki karmiące powyżej 4 szczeniaków 25-35%
• psy dorosłe 18-30%
• seniorzy 18-23%

Przykład karmy dobrej jakości, tłoczonej na zimno

-Lukullus Junior Kurczak i łosoś z Morza Północnego (Białko surowe 28.5 %, w składzie natomiast m.in.: 29,3 % suche mięso kurczaka zmielone, 26 % ryż pełnoziarnisty, zmielony, 7 % łosoś, suszony i zmielony)

Zawartość białka wynosi więc 28,5% z czego białko pełnowartościowe to ok 60%. Jest to dobry skład pod względem białka dla szczeniaka.

Odpowiednik dla psów dorosłych czyli Lukullus Kurczak i łosoś z Morza Północnego (Białko surowe 23.0 %)

Zawartość ogólna białek w karmie dorosłej jest więc o 6,3% niższa, niż w karmie junior. Skład podyktowany jest tym, że pies dorosły pobiera i wydala codziennie podobną ilość białka, a szczeniak wykorzystuje go znacznie więcej. Głównie dlatego szczeniaki karmimy karmą dla szczeniaków, a psy dorosłe, karmą dla psów dorosłych.

Skutki złej proporcji białka w diecie

Dla dorosłych psów w karmie nie powinno być mniej niż 6% białka zwierzęcego (suchej masy), a także ogólnie mniej niż 18% białka surowego. Za mało, tak jak i za dużo białka w diecie może spowodować problemy m.in. ze stawami, wątrobą, nerkami, sercem, zmiany skórne, czy osłabienie kości. Nadmierne spożycie białka łączone jest również ze zwiększoną agresją psów. Okazuje się, że przy zbyt dużej ilości białka w karmie, pojawiają się problemy behawioralne – problemy z agresją. Przy takich problemach, w pierwszej kolejności zmieniamy karmę na taką, która zawiera mniejszą procentową zawartość białka.

Z własnego doświadczenia zauważyliśmy, że zmiana nawet o 1% białka w karmie ma znaczenie i widać efekty w zachowaniu psa. Jeśli w karmie było 29% białka, psy były ciągle pobudzone, nerwowe i agresywne. Przez to w stadzie 7 psów dochodziło do częstych spięć. Kiedy zmieniliśmy karmę na taką, w której ilość białka sięgała do 26%, a następnie do 25% wyeliminowało problem agresji zupełnie. Nie należy ulegać chwytom marketingowym producentów o zawartości białka! To droga donikąd.

Tłuszcze

Tłuszcze są bardzo dobrym rozpuszczalnikiem witamin. Jednakże, głównym ich zadaniem jest dostarczenie energii psu. Jeśli nasz pies ma mało aktywności, to nie wolno przesadzić z zawartością tłuszczów w karmie. Zaś pies aktywny (pracujący, zaprzęgowy) poradzi sobie ze spalaniem znacznie większych jego ilości i dodadzą mu energii.

Ponadto, tłuszcz również buduje organizm. Jego niedobór w pierwszej kolejności objawi się więc w matowej sierści. Wówczas sierść może łatwiej wypadać, a naskórek będzie się łuszczył. Może także dojść do różnego rodzaju podrażnień i zakażeń skóry. Jeśli niedobór tłuszczu będzie się utrzymywał długo, ucierpi na tym cały organizm m.in. oczy, serce i mózg psa.

Jakie tłuszcze powinny być w karmie dla psa? Doskonałe będą tłuszcze z ryb, oleje roślinne np. olej rzepakowy czy lniany. Psy uwielbiają tłuszcz, dlatego producenci często pokrywają karmę cienką warstwą tłuszczu na ostatnim etapie produkcji. Również wszelkiego rodzaju przekąski i smaczki zawierają duże ilości tłuszczu. Tłuszcz jest nosicielem smaku!

Prawidłowa zawartość tłuszczy w karmie:

• szczeniaki ras małych 10-25%
• szczeniaki ras dużych  8-12%
• suczki karmiące do 4 szczeniaków 10-25%
• suczki karmiące powyżej 4 szczeniaków > 18%
• psy dorosłe 10-20% (psy łatwo tyjące 7-12%)
• seniorzy 7-15%

Witaminy i minerały – WAPŃ I FOSFOR

Jaka karma dla psa jest odpowiednia? Przede wszystkim taka, która została dobrze zbilansowana. W większości dobrych produktów dla psów znajdziemy sporą ilość witamin i minerałów, jakie są niezbędne psom. Jednak są dwa najważniejsze elementy, które ściśle wiążą się ze sobą. Są to wapń i fosfor. Jeśli w organizmie psa jest za dużo fosforu, to organizm dąży do równowagi wypłukując wapń z kości. Wówczas uszkodzeniu ulegają także nerki. Najczęściej dochodzi do takiego stanu przy diecie bogatej w mięso (w mięsie jest dwanaście razy więcej fosforu niż wapnia). Zdarza się, że psy otrzymują karmę dla kotów, bo ich opiekunowie nie wiedzą, że w takich karmach zawartość mięsa jest znacznie wyższa niż w psiej diecie, a co za tym idzie, stosunek fosforu do wapnia jest za duży dla organizmu psa.

Prawidłowa wartość wapnia i fosforu w diecie psa

Właściwy stosunek wapnia i fosforu w diecie psa jest niezwykle ważny. Szerzej temat opisaliśmy w artykule Wpływ diety na układ kostny psa

Jeśli zaś chodzi o prawidłowe proporcje Ca:P

• szczeniaki ras małych od 1:1 do 1,8:1
• szczeniaki ras dużych od 1:1 do 1,5:1
• suczki karmiące do 4 szczeniaków od 1:1 do 1,5:1
• suczki karmiące powyżej 4 szczeniaków od 1:1 do 2:1
• psy dorosłe od 1:1 do 2:1
• seniorzy – zmniejszenie ilości spożywanego fosforu w tym wieku przyczynia się do dłuższej przeżywalności psa.

Włókno surowe

Ma takie samo działanie, jak błonnik u ludzi. Poprawia trawienie oraz podnosi odporność organizmu. Przy tym odchody są bardziej zwarte. Ponadto, włókno surowe zapobiega zaparciom. Co ważne, skutecznie usuwa również toksyny z organizmu. Niestety, zły skład jakościowy błonnika lub jego nadmiar może prowadzić do biegunek. 

Jaka karma dla psa, gdy ma alergię?

Najczęstszymi alergenami są zboża, o czym pisałem powyżej. Kolejnym składnikiem, który często uczula psy jest kurczak (zawarte w nim antybiotyki). Reakcje może wywołać nawet tłuszcz z kurczaka dodany do karmy, czy jakiekolwiek inne składniki pochodzące od drobiu. Zdarza się, że pies dostaje uczulenia na karmę, którą przyjmował od dłuższego czasu. Wówczas powodem może być zła kontrola jakości i zmiana składu danej karmy. Nam już się to przytrafiło. Dlatego szukając karmy należy też sprawdzić jak inni ją oceniają w dłuższej perspektywie czasu. Jeśli więc pies dostanie alergii, najlepiej skontaktować się z weterynarzem, który prawdopodobnie zaleci dietę eliminacyjną. 

Tagi: białko, dieta, fosfor, karma, karmienie, mokra, pies, posiłek, psów, sucha